صنایع دستی شهرستان تفت؛

هنرهای دستی جزئی از فرهنگ بومی مردم هر منطقه و حاصل ذوق و سليقه و نشان از هنرمندی مردم آن منطقه است. صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه بدون شک بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان ماست و به عنوان آثار باقی مانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی است.

آثار دستی هر منطقه نشان از قدمت و فرهنگ آن منطقه است که در استان یزد به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و فرهنگی، صنایع دستی خاص خود را داراست.

در شرایط فعلی که مسئله بیکاری و ایجاد اشتغال مولد همراه با افزایش تولید داخلی و توسعه صادرات غیرنفتی و فراهم کردن زمینه مشارکت آن در پرتوی اقتصاد مقاومتی مهمترین دغدغه مسئولان نظام و از برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور به شمار می رود اهمیت و نقش بسزای صنایع دستی بیش از گذشته احساس می شود.

صنایع دستی علاوه‌بر جاذبه های هنری، فرهنگی و بومی از ویژگی های ممتاز اقتصادی از جمله ارزش افزوده بالا، عدم وابستگی تولید به کشورهای خارجی، سهولت کسب مهارت و عدم نیاز به سرمایه گذاری بالا، عدم عوارض سوء زیست محیطی و قابلیت ایجاد همه مکانی و همه زمانی، تامین مواد اولیه از داخل کشور و سایر مولفه های مزیت دار اقتصادی برخوردار است

آهنگری سنتی، منبت کاری، سبد بافی، گیوه دوزی، نمد مالی، گلیم بافی، مرکب سازی، رنگرزی، پارچه بافی و کاشی کاری، لحاف دوزی سنتی، نوغان کاری و ابریشم‌گیری از جمله صنایع دستی تفت است که برخی از آنها منسوخ و بعضی نیز فعال می باشد.

قالی بافی، سبدبافی، گیوه دوزی، چلنگری و منبت کاری در تفت از جمله هنرها و صنایع دستی تفت هستند که امروز به ندرت در حال فعالیت می باشند.

  • چلنگری

یکی از صنایع دستی تفت یعنی آهنگری سبک و محلی که در آن اشیاء سبک‌وزنی مانند میخ‌طویله، میخ سرکج، نیم‌ذرع بزازی، انبر و سیخ و سه‌پایه‌ی آهنی، زنجیر و سیخانک، قلم، سنبه، منقل آهنی، چفت‌و‌ریزه، تملیک، اسکنه، مقار، درفش، جوالدوز و امثال این‌ها می‌ساختند. چلنگرها معمولاً تنها و بدون شاگرد کار می‌کردند.از جمله کارهای دیگر این چلنگران، ساختن انواع نعل بود.

برای انجام کار چلنگری فلز بریده شده یا قطع شده به شکل موردنظر را در کوره نهاده تا داغ و کمی نرم شود؛ سپس تکه آهن را با انبر گرفته و روی سندان می گذارند و با چکش روی آن می کوبند تا شکل افزار مورد نظر را بگیرد . در صورت لزوم بارها تکه ی فلز را در کوره می نهند تا دوباره نرم شده و روی آن می کوبند تا بالاخره به شکل مورد نظر و دلخواه در بیاید . برای دسته بیل و کلنگ و … معمولا از چوب تراش خورده ، استفاده می کنند . برای محکم تر شدن قطعه فلز آن را در حالی که داغ است در آب می نهند و به اصطلاح آن را آبدیده می کنند .

  • قالی بافی

ازمیان هنر های دستی،قالی بافی ازرونق بیشتری برخوردار است؛پاکی،برپاکی،کلوزار،سوهان و....ازجمله ابزار های مورد نیازبرای بافت قالی می باشد.روکار گیری(گرفتن کرک های اضافی قالی)وقالی کشی(انجام کارهای خاص)نیز از جمله کارهایی است که بر روی قالی انجام می شود.

  • سبد بافی

صنایع دستی تفت که مواد اولیه آن اغلب از شاخه های انار،توت وبید تهیه می شود و تنها مهارت دست های بافنده است که به آن زینت می بخشد. برای بافت سبد بسته به اندازه آن،تعدادی شاخه را در جهت عمودی روی هم قرار می دهند وبا یک ساقه باریک آنها را به هم می بافند تا ازهم جدا نشوند؛بعد با شاخه های دیگر اقدام به بافتن سبد به صورت زیگزاگ می کنند ودر پایان آنرا باقیچی قطع می نمایند.

  • گیوه دوزی

در گذشته نه چندان دور دراغلب روستاها و محلات تفت گیوه به عنوان نوعی کفش و پاپوش اصلی، مورد استفاده قرار می گرفته است.صنایع دستی تفت مانند گیوه دوزی و تخت کشی بعداز کشاورزی و دامداری عمده اشتغال مردم این شهرستان بوده است.

گیوه دوزی دارای دو مرحله می باشد که مرحله تخت کشی آن توسط مردان و رویه‌بافی آن توسط زنان انجام می گیرد. با اینکه امروزه این صنعت از رونق افتاده، ولی هنوز افراد محدودی پیدا می شوند که آنرا زنده نگه داشته اند.


376160_123.jpg 842004.jpg 13920618091131857_PhotoL.jpg IMG16193864.jpg